اثرات تغییر کاربری اراضی در فرسایش خاک و رسوبدهی (مطالعه موردی حوزه آبخیز چهل چای استان گلستان)

خاک به عنوان یک سیستم حیات بخش و تاثیرگذار بر روی بقاء و تداوم فعالیت تمامی موجودات زنده و بویژه انسان حائز اهمیت فراوان می باشد. این اهمیت به اندازه ای است که هرگاه بین خاک و میزان بهره برداری عدم تعادلی بوجود آید و استفاده از اراضی بدون در نظرگرفتن استعداد بالقوه آن، انجام گیرد موجبات فرسایش تشدید شونده و نابودی تدریجی بستر حیاتی انسان و به مخاطره افتادن حیات نسلهای آتی را فراهم خواهد کرد. شکل گیری و تشدید فرسایش و تولید رسوب همواره متاثر از دو گروه عوامل ثابت و متغیر در زمین در یک آبخیز است که براساس شرایط حاکم مختلف ممکن است یک یا چند عامل مشارکت بیشتری داشته باشند. نتایج حاصل از مطالعات انجام شده درباره عوامل موثر در رخداد فرسایش و تولید رسوب نشانگر این است که در اکثر آبخیزها نوع استفاده از اراضی در مقایسه با سایر عوامل نقش بیشتری را در رخداد و تشدید فرسایش و تولید رسوب دارد. به همین دلیل و به منظور تعیین نقش و میزان تاثیر تغییر در نوع استفاده از اراضی در تغییرات مقدار و شدت فرسایش و تولید رسوب اقدام به بررسی و ارزیابی رابطه آنها در آبخیز چهل چای با مساحت 256 کیلومتر مربع در استان گلستان شده است. در این تحقیق ابتدا با استفاده از مدل epm مقدار فرسایش و رسوب ویژه در حوزه مورد مطالعه در محیط gis محاسبه شد و سپس با استفاده از آمار مشاهده ای ایستگاه هیدرومتری لزوره حوزه بار رسوب حوزه محاسبه شد و صحت مدل epm در برآورد فرسایش ورسوب مورد ارزیابی قرار گرفت. با استفاده از تصاویر ماهواره ای نقشه کاربری سالهای 1987 و 2002 تهیه شد و میزان اثر کاربری بر مقدار فرسایش ورسوب مورد بررسی قرار گرفت. براساس نتایج، در آبخیز مورد مطالعه اختلاف بین مقادیر رسوب سال1987 و 2002 با سطح احتمال 95? معنی دار نمی باشد. مقایسه بین مقدار رسوب حاصل از مدل و رسوب بدست آمده از آمار ایستگاه هیدرومتری نشاندهنده صحت استفاده این مدل در حوزه می باشد.